مفهوم برنامه ریزی استراتژیک
علی فؤاد کشیش
زیر نظر معاونت. زینب مسلم الموسوی
برنامه ریزی استراتژیک یک تغییر کیفی در عمل برنامه ریزی است که با فکر و عمل از طریق کار اداری کارآمد همراه با چشم انداز آینده نگر برای مقابله با تغییرات آینده و نحوه برخورد با آنها مرتبط است. این نوع برنامه ریزی با تلاش ذهنی سازمان یافته مبتنی بر خلاقیت و نوآوری مرتبط است. در سال‌های اخیر، استفاده از مفهوم برنامه‌ریزی استراتژیک در مفاهیم مدرن اداری افزایش یافته است که سازمان‌ها برای دستیابی به اهدافی که برای آن تأسیس شده‌اند و تداوم و بقای آنها را تضمین می‌کنند، باید آن را اتخاذ کنند. کلمه استراتژی از ریشه کلمه “strategos” گرفته شده است، کلمه ای با ریشه یونانی به معنای رهبری.
برنامه ریزی استراتژیک یکی از مهمترین مؤلفه های موفقیت یا شکست هر سازمانی است، زیرا مکانیسم کار، جزئیات آن، هزینه آن، زمان دقیق تکمیل و نیازهای انسانی و مکانیکی و غیره را تعیین می کند.
برنامه ریزی استراتژیک مبتنی بر شکل دادن به آینده و تجزیه و تحلیل داده های موجود است که بر آن تأثیر می گذارد. اهداف بلندمدت اولیه سازمان تعریف می‌شوند، برنامه‌ها ترسیم می‌شوند و منابع برای دستیابی به این اهداف در چارچوب فرصت‌های موجود و محدودیت‌های تحمیل‌شده توسط محیط سازمان تخصیص می‌یابند. با این حال، جامع ترین تعریف توسط فدرال رزرو آمریکا در سال 1997 ارائه شده است که برنامه ریزی استراتژیک را اینگونه تعریف می کند: «فرآیندی سیستماتیک و مستمر که توسط آن رهبران سازمانی تصمیمات مربوط به آینده و توسعه سازمان و همچنین اقدامات و فرآیندهای لازم برای دستیابی به آن آینده مطلوب را اتخاذ می کنند و اینکه چگونه موفقیت در دستیابی به آن اندازه گیری می شود». برنامه ریزی استراتژیک همچنین به عنوان تعریف مجموعه ای از فعالیت ها یا اقداماتی است که از سازمان انتظار می رود انجام دهد، در حالی که به طور همزمان مجموعه فرصت ها و تهدیدهای خارجی را که سازمان با آن مواجه است در نظر می گیرد. برنامه ریزی استراتژیک جایگاه برجسته ای را در فرآیند اداری به خود اختصاص می دهد، زیرا نقشه راه را روشن می کند و مسیر فرآیند اداری را تعیین می کند. استراتژی هر سازمانی خط مشی سازمان را اصلاح می کند و همه ابعاد را برای ایجاد یک استراتژی موفق برای دستیابی به اهداف سازمان به کار می گیرد. برنامه ریزی گردشگری را می توان به عنوان ترسیم تصویر تخمینی آینده از فعالیت گردشگری در یک کشور یا سازمان خاص در یک دوره خاص تعریف کرد. این امر مستلزم شناسایی منابع گردشگری در کشور به منظور تعیین اهداف طرح گردشگری و دستیابی به توسعه سریع و منظم گردشگری از طریق تهیه و اجرای برنامه ای هماهنگ است که مشخصه آن جامعیت شاخه های فعالیت گردشگری و مناطق گردشگری کشور است.
